AKP Hükümetinin, 2023’e kadar Türkiye ekonomisinin rekor seviyede büyüyerek kişi başına milli gelirin 25 bin dolara çıkacağı hedefi tutmadı. Artan dolar kuru halkı yoksullaştırdı. Kurdaki artış halka zam olarak dönerken, kişi başı GSYH’de 6 bin dolar seviyesine indi.
BOLD – AKP Hükumetinin 2013’te 10 yıllık Kalkınma Planı’na da koyduğu Kişi Başına Milli Gelir’in 25 bin dolara yükseleceği vaadi dolar kurunun aşırı yükselmesi sonrası tutmadı. Kişi başı GSYH 6 bin dolar seviyesine kadar geriledi.
Dolar kurundaki artışlar milli gelir hesaplarını da değiştirdi. Hükumetin geçen yılın eylül ayında açıkladığı 2022-2024 dönemine ait Orta Vadeli Program’da yapılan hesaplamalar, bu yıl dolar kuru ortalamasının 9,27 olacağı varsayımına dayanırken artan dolar kuru halkı daha da yoksullaştırdı.
KİŞİ BAŞI MİLLİ GELİR ÖNGÖRÜSÜ 10 BİN DOLARDI
DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine göre bu yıl Türkiye’nin yüzde 5 büyüyeceğini hesaplayan ekonomi yönetimi, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) Türk Lirası bazında 7 trilyon 880 milyar lira, dolar bazında 850 milyar dolar olacağını öngörüyordu. Aynı hesaplamayla kişi başı GSYH öngörüsü de 9 bin 947 dolardı.
DOLAR KURU 6 AYDA YÜZDE 28 ARTTI
Ancak yıla 13,4 lira seviyesinden başlayan dolar kuru, yılbaşından bu yana yüzde 28 artışla 17,20 seviyesini geçti. Buna göre yıllık ortalama kur 14,51 seviyesine ulaştı. Orta Vadeli Program’da bu yıl için yapılan hesaplamalar kur artışıyla şaştı. Bu yıl içinde gerçekleşen ortalama kura göre hesaplandığında, sadece kur farkından dolayı Türkiye’nin milli geliri 543 milyar dolara iniyor. Kişi başına milli gelir ise 6 bin 354 dolara geriliyor.Kişi başına 3 bin 593 dolar fakirleşen Türkiye, kâğıt üzerinde milli gelirden 307 milyar dolar kaybediyor.
EKONOMİSTLERİN BÜYÜME BEKLENTİSİ DÜŞTÜ
Bu hesaplama, hükumetin bu yılki yüzde 5’lik büyüme hedefinin tuttuğu ve kurun yeni rekorlar kırmadığı varsayımına dayanıyor. Hükumet bu yıl için yüzde 5 büyüme hedefi koysa da Merkez Bankası’nın reel ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan 48 katılımcıyla gerçekleştirdiği mayıs ayı beklenti anketinde 2022 büyüme beklentisi yüzde 3,3 oldu.
ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR DÜŞÜK BÜYÜME BEKLİYOR
Uluslararası kuruluşların Türkiye için 2022 büyüme tahminleri de hükumetin yıllık öngörüsünden daha düşük. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Türkiye için 2022 yılı GSYH büyüme tahminini yüzde 3,7 olarak açıkladı. Uluslararası Para Fonu (IMF) en son Nisan ayında Türkiye için büyüme tahminini yüzde 3,3’ten yüzde 2,7’ye indirdi. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Mayıs ayında açıkladığı büyüme beklentisi yüzde 3,5 olurken, Dünya Bankası’nın büyüme tahmini yüzde 2,3’te kalıyor.
DOLAR KURUNUN YÜKSELECEĞİ ÖNGÖRÜLÜYOR
Kur tahminleri ise yukarı yönlü. Dolar/TL değerlemesi üzerinden çalışmalarda bulunan İngiliz Standard Chartered Bank, Ocak ayında yayınladığı raporda, 2022 yıl sonu kur tahminini 12 seviyesinden 20’ye çıkardı. İngiltere merkezli HSBC, Mayıs ayında dolar/TL için yıl sonu tahminini 16,5’ten 17,5’e yükseltirken, İtalyan bankası Unicredit’in tahmini 18 oldu. Merkez Bankası’nın Mayıs ayı piyasa katılımcıları anketine göre ise katılımcıların yıl sonu dolar/TL beklentisi 17,57.
TÜRKİYE DOLAR BAZINDA KÜÇÜLDÜ
Resmi verilere göre Türkiye, yılın ilk çeyreğinde TL bazında yüzde 7,3 büyüme kaydederken, dolar bazında yüzde 4,9 küçüldü. Kişi başı milli gelir de 9 bin 539 dolardan 9 bin 374 dolara geriledi. Uluslararası arenada 10 bin dolar kişi başı milli gelir için psikolojik sınır olarak kabul görüyor. Türkiye’de kişi başı milli gelir ise 2018 yılından bu yana 10 bin doların altında seyrediyor.
TÜRKİYE ARTIK İLK 20 EKONOMİ ARASINDA DEĞİL
AKP iktidarının en büyük iddialarından biri Cumhuriyet’in 100’üncü yılı olan 2023 yılında Türkiye’nin ilk 10 ekonomi arasında yer almasını sağlamaktı. Ancak 2015’te dünyanın en büyük 16’ncı ekonomisi olan Türkiye, IMF’nin Nisan ayı raporuna göre, geçen yıl 806,8 milyar dolarlık GSYH ile en büyük ilk 20 ekonomi içerisinden çıkarak 21. sıraya geriledi. Aynı rapora göre Türkiye, kişi başına gelir açısından da 2015 yılında 66’ıncı sıradayken 2021 yılında 78’inci sıraya indi. Fon, Nisan ayında açıkladığı raporda, bu yıl da Türkiye’nin 692,4 milyar dolarlık milli gelirle 23. sıraya gerileyeceğini tahmin etmişti.
https://boldmedya.com/2022/06/13/ges-ise-yaramadi-fedin-faiz-karari-oncesi-dolar-yukselise-gecti/