İngiltere Genelkurmay Başkanı Nick Carter, Afganistan’da Taliban’a alan tanınması gerektiğini savunarak “Bu Taliban, insanların 1990’larda tanıdığı Taliban’dan farklı olabilir” dedi. Ancak uluslararası toplum Taliban konusunda geçmişi dolayısıyla temkinli.
BOLD ANALİZ – Afganistan’da yönetimi ele geçiren Taliban’ın insan hakları ve kadın hakları konusunda somut olarak nasıl bir politika izleyeceği merak edilirken eski işgalci güçlerden İngiltere’den “Bu defa farklı olabilirler” açıklaması geldi.
“GEÇMİŞE KIYASLA DAHA MANTIKLI DAVRANABİLİRLER”
İngiltere Genelkurmay Başkanı Nick Carter, ‘dünyanın Taliban’a yeni hükümeti kurması için alan tanıması gerektiğini’ söyledi. Taliban’ın ‘geçmişe kıyasla daha mantıklı davranabileceği’ yorumunu yaptı.
BBC’ye konuşan Carter, “Sabırlı davranmalıyız, sinirlerimize hâkim olmalıyız, onlara yeni hükümeti kuracak ve kendilerini gösterecek alanı tanımalıyız. Bu Taliban, insanların 1990’larda tanıdığı Taliban’dan farklı olabilir” dedi.
Carter, “Eğer onlara alan tanırsak, bu Taliban’ın daha mantıklı olduğunu görebiliriz” derken, “Fakat kesinlikle aklımızda tutmamız gerek bir şey şu ki, onlar homojen bir örgütlenme değil. Taliban, Afganistan’ın kırsal bölgelerinden gelen ayrıksı aşiret figürlerinden oluşuyor” ifadelerini kullandı.
KANADA VE ALMANYA: TANIMAYACAĞIZ
Afganistan’da oluşturulacak yeni Taliban yönetimiyle olası angajman konusunda farklı ülkelerden farklı mesajlar geliyor. Almanya ile Kanada Taliban’ı hükümet olarak tanımayı planlamadıklarını açıkladı.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, “Seçilmiş bir demokratik hükümeti güç kullanarak devirip yerine geçtiler” dedi.
ALMANYA, AFGANİSTAN’A MALİ YARDIM DONDURULDU
Bu arada Alman federal hükümetinin Afganistan’a verdiği mali yardımın dondurduğu öğrenildi. Federal Ekonomik Yardım Bakanlığı konuyla ilgili haberi doğruladı ve kararın derhal uygulanacağını açıkladı. Dışişleri Bakanı Heiko Maas, geçen hafta “Afganistan, uluslararası yardım olmadan hayatta kalamaz. Ülkeye her yıl 430 milyon Euro temin ediyoruz; Taliban ülkeyi ele geçirir ve şeriat hukuku, hilafet yönetimi getirirse, bir kuruş bile vermeyiz. Taliban da bunu biliyor” demişti.
AB: TALİBAN İLE GÖRÜŞMEK ZORUNDA KALACAĞIZ
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise, “savaşı kazandığı” gerekçesiyle Taliban ile görüşmek zorunda kalacaklarını söyledi.
Borrell düzenlediği basın toplantısında AB ülkelerinin birlik ile çalışan yaklaşık 400 Afgan ve ailelerini tahliye etmek istediğini ve Taliban’la görüşmeden onları havalimanına getirmenin çok zor olacağını ifade etti.
Borrell, “Gelecekteki herhangi bir Afganistan hükümetiyle işbirliği, barışçıl ve kapsayıcı bir anlaşma; kadınlar, gençler ve azınlık mensupları dahil tüm Afganların haklarına saygı gösterilmesi; Afganistan’ın uluslararası sorumluluklarına saygı gösterilmesi; yolsuzlukla mücadeleye bağlılık ve ülke topraklarının terör örgütlerince kullanılmasının engellenmesi şartlarına bağlı” ifadelerini kullandı.
ABD: TALİBAN’I MEŞRU İKTİDAR OLARAK TANIMAK İÇİN ÇOK ERKEN
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da, düzenlediği basın toplantısında ‘Taliban’ı Afganistan’da meşru iktidar olarak tanıyıp tanımayacakları’ yönünde bir soruyla karşılaştı. Sullivan, ‘bunu söylemek için çok erken olduğunu’ belirterek, Taliban’ın insan hakları sicilinin şu ana dek iyi olmadığını vurguladı.
ABD, AFGANİSTAN’IN 10 MİLYAR DOLARLIK DÖVİZ REZERVİNİ DONDURDU
ABD, Afganistan Merkez Bankası’na ait yaklaşık 10 milyar dolarlık döviz rezervini dondurdu. Taliban’ın yönetime el koyduğu Afganistan’a yapılan döviz rezervi akışı da durduruldu.
Afganistan Merkez Bankası Başkanı Ecmel Ahmady, ABD’de bulunan Afganistan’a ait döviz rezervinin dondurulduğunu doğruladı.
Taliban, ABD Hazinesi’nin yaptırım uygulanan örgütler listesinde bulunuyor.
TÜRKİYE, RUSYA VE ÇİN’DEN TALİBAN’A OLUMLU YAKLAŞIM
Rusya ve Türkiye’den dün yapılan açıklamalardaysa, Taliban’ın şu ana dek verdiği mesajların olumlu görüldüğü ancak sözlerin eyleme dökülmesinin beklendiği belirtilmişti.
Pekin yönetimi de, Taliban’ın Çin topraklarına olası saldırılara izin verilmeyeceği yönündeki açıklamalarını memnuniyetle karşıladıklarını, Afganistan’da yeni hükümetle işbirliği yapmayı planladıklarını açıklamıştı.
TALİBAN, AFGAN HALKININ KALBİNİ KAZANMAK İÇİN KAMPANYA YÜRÜTÜYOR
Bu arada Taliban, farklı platformlardan yürüttüğü halkla ilişkiler kampanyası üzerinden Afganistan halkı ve uluslararası toplumun kalbini ve aklını kazanmaya çalışıyor.
Örgüt, yerel halk, bankalar, işletmeler, yatırımcılar, sivil yabancı çalışanlar, komşu ülkeler ve bölge güçlerine süslü mesajlar verirken, herkes için ‘güvenli ve istikrarlı’ bir ülke yaratmak istediklerine vurgu yapıyor.
Kadınlar ve kız çocuklarının geleceğine dair kaygıların farkında olan örgüt, dün Twitter’dan paylaştıkları ve ‘okula gitmekte olan’ kız çocuklarını gösteren bir resimle kızların eğitimden koparılmayacağı mesajını vermeye çalıştı.
Aynı gün paylaştıkları bir başka videoda ise burka takmayan ve başörtüsü ile örtünen kadın doktor ve hemşirelerin çalışmaya devam ettiği görülüyordu.
Örgüt sadece normal yaşamın sürdüğü değil, kendi yönetimi altında bir ilerleme de yaşandığı mesajını vermek istiyor. İnsanların Taliban’ın gelişinden memnun olduğunu iddia ediyor. 13 Ağustos’ta yayımladıkları mesajda da vilayetlerin kolayca ellerine geçmesinin bunun kanıtı olduğunu öne sürmüşlerdi.
TALİBAN: DÜŞMAN İSTEMİYORUZ
Öte yandan Taliban’ın ülkede kontorolü ele geçirmesinden sonra düzenlediği ilk basın toplantısında konuşan Sözcü Zabihullah Mücahid “20 yıllık mücadeleden sonra ülkemizi özgürleştirdik ve yabancıları kovduk. Bu, tüm ulus için gurur duyulacak bir an” dedi.
Afganistan’ın artık bir savaş ya da çatışma alanı olmayacağından emin olmak istediklerini söyleyen Mücahid “Bize karşı savaşan herkesi affettik. Düşmanlıklar sona ermeli. Hiç bir iç ya da dış düşman istemiyoruz” diye konuştu.
“Kabil’de kaos görmek istemiyoruz” diyen Sözcü şöyle devam etti;
“Planımız Kabil’in kapılarında durup, geçiş sürecinin yumuşak bir şekilde tamamlanmasıydı. Ancak bir önceki yönetim öyle iktidarsızdı ki, güvenlik güçleri güvenliği sağlayabilmek için hiçbir şey yapamadı. Biz bir şeyler yapmalıydık. Kabil sakinlerinin güvenliğini sağlamak için kente girmeliydik.”
“KADIN HAKLARI ŞERİATA GÖRE OLACAK”
Zabihullah Mücahid “Uluslararası topluma kimsenin zarar görmeyeceği yönünde güvence vermek istiyorum. Uluslararası toplumla herhangi bir sorun istemiyoruz” diye konuşurken, “Dini ilkelerimize göre hareket etme hakkımız var. Diğer ülkelerin farklı yaklaşımları, kuralları ve düzenlemeleri var. Afganlar’ın da değerlerimiz uyarınca kendi kurallarına ve ve düzenlemelerine sahip olma hakkı var” diye konuştu.
Mücahid kadın hakları konusunda da “Şeriat düzeni altında kadın haklarına bağlıyız. Bizimle omuz omuza sıkı çalışacaklar. Uluslararası topluma, herhangi bir ayrımcılık olmayacağı konusunda güvence vermek istiyorum” dedi.
Sözcü Zabihullah Mücahid, kadın hakları konusundaki bir soruyu da “kadınların çalışmasına ve öğrenim görmemize kendi çerçevemizde izin vereceğiz” diye yanıtladı.
“YABANCILARA ÇALIŞANLARDAN İNTİKAM ALINMAYACAK”
Zabihullah Mücahid, yabancı güçler için çalışan üstleniciler ve çevirmenler sorulduğunda ise “Hiç kimseye intikam hissiyle yaklaşılmayacak. Burada büyüyen gençler, onların gitmesini istemiyoruz. Onlar bizim değerlerimiz” dedi.
Sözcü “Hiç kimse kapılarını çalıp, kimler için çalıştıklarını sormayacak. Güvende olacaklar. Kimse onları sorgulamayacak ya da kovalamayacak” diye de ekledi.
“HÜKUMET KURMAYA ÇALIŞIYORUZ”
Zabihullah Mücahid “Afganistan’ın istikrarı ve barışı için herkesi affettik. Savaşçılarımız, halkımız, hepimiz bütün tarafları dahil ettiğimizden emin olacağız. Düşman için savaşıp, hayatını kaybedenler. Bu onların hatasıydı. Ülkeyi günler içinde fethettik. Hükümetin oluşturulmasından sonra her şey daha da net olacak” ifadelerini kullandı.
“TALİBAN EVRİM GEÇİRDİ”
Taliban Sözcüsü, hükümetin oluşturulmasından sonra, ulusa hangi yasaların sunulacağına karar vereceklerini belirtti ve “Söylemem gereken bir şey var, hükümeti kurmak için ciddi şekilde çalışıyoruz. Kurulduktan sonra duyurulacak” dedi.
Zabihullah Mücahid “20 yıl önce de, şimdi de ülkemiz Müslüman bir ulus. Ama deneyim, olgunluk ve vizoyna gelince, şimdiki halimizle 20 yıl öncesi arasında büyük bir fark var” derken, “Atacağımız adımlar arasında bir fark var. Bir evrim süreci oldu” diye konuştu.
“AFGANİSTAN TOPRAKLARI KİMSEYE KARŞI KULLANILMAYACAK”
Taliban Sözcüsü, ülkenin El Kaide militanlarına ev sahipliği yapma riski olup olmadığı sorulduğundaysa “Afganistan toprakları, kimseye karşı kullanılmayacak. Uluslararası topluma bu güvenceyi verebiliriz” dedi.