İsrail’de daha önce üzerinde anlaşma sağlanan koalisyon hükümetinin parlamentoda güvenoyu almasıyla birlikte Netanyahu’nun 12 yıllık iktidarı sona erdi. Aşırı sağcı Naftali Bennett yeni başbakan olarak yemin etti ve göreve başladı. Ancak 8 partili koalisyonun geleceği konusunda tereddütler var.
BOLD ANALİZ – İsrail’de 12 yıldan bu yana Netanyahu’suz ilk hükumet meclisten güvenoyu alarak görevine başladı. Sekiz partinin koalisyonundan oluşan hükümetin başbakanı ise aşırı sağcı Yamina partisinin lideri Naftali Bennett.
Bennett, koalisyon anlaşması gereğince Eylül 2023’e kadar görevde kalacak. Daha sonra ise iki yıl süreyle merkez parti Yesh Atid’in lideri Yair Lapid Başbakan olarak görev yapacak.
Koalisyon hükumeti parlamentoda yapılan güvenoylamasını 60’a 59 oyla kazandı. Hükümetin bu kritik eşiği aşmasıya birlikte 2009 yılından bu yana aralıksız devam eden Benyamin Netanyahu dönemi resmen sona ermiş oldu.
Bennett, güvenoyu aldıktan sonra yaptığı ilk açıklamada, ‘iki yılda dört seçimle yıpranan ulusu birleştirme’ sözü verdi. Önceliklerinin ise eğitim, sağlık ve bürokratik işlerdeki ağırlığı azaltmak olduğunu söyledi.
Hükümetin güvenoyu almasının ardından Bennett ve kabine üyeleri yemin ederek resmen görevlerine başladılar.
ABD Başkanı Joe Biden da ‘çalışmayı dört gözle beklediğini’ söyleyerek Bennett’i tebrik etti.
1996-1999 yılları arasında da 3 yıl başbakanlık yapan Likud Partisi Genel Başkanı Netanyahu, bu sonuçla birlikte ana muhalefet lideri oldu. Toplam 15 yıl başbakanlık yapan Netanyahu, İsrail tarihinde en uzun süre başbakanlık yapan isim oldu.
Netanyahu, yeni hükümetin güvenoyu almasının ardından yerinden kalkarak Bennett’in elini sıktı ve ardından da muhalefet sıralarına oturdu.
Parlamentodaki tartışma esnasında Netanyahu, “Geri döneceğiz” diyerek de rakiplerine meydan okudu.
İKİ YILDA 4 SEÇİM YAPILDI
Hakkında açılan yolsuzluk davaları nedeniyle yargılanan Netanyahu, Mart ayında yapılan seçimlerde hükümet kuracak çoğunluğa ulaşamadı. Bu, İsrail’de son iki yıl içinde yapılan dördüncü seçimdi.
Seçimlerin ardından Netanyahu’nun sağcı Likud Partisi, 120 sandalyeli parlamentoda 30 milletvekili kazandı. Ancak Netanyahu’nun seçimlerin ardından yaptığı koalisyon görüşmelerinden sonuç çıkmadı.
Bunun üzerine hükümet kurma görevi seçimlerden ikinci çıkan ve 17 sandalye kazanan Gelecek Var Partisi’nin lideri Yair Lapid’e verildi.
İsrail’in nispi temsile dayanan seçim sisteminde, bir partinin tek başına iktidar olacak çoğunluğa ulaşması oldukça zor. Koalisyon için gerekli sandalye sayısına ulaşmak için genellikle daha küçük partilerle ortaklık yoluna gidilmesi tercih ediliyor.
8 PARTİLİ KOALİSYON
İsrail medyasında yer alan haberlere göre, yeni kabinede 27 bakan görev alacak. İsrailli Arapların ve sol kanattan partilerin de dahil olduğu sekiz partili koalisyon hükümetinde İsrail tarihinde ilk kez dokuz kadın bakanın bulunacağı belirtiliyor.
Sekiz partili koalisyonun fiilen yürüyüp yürüyemeyeceği konusunda ise şüpheler bulunuyor. Kaolisyonu oluşturan bileşenler arasında büyük görüş ayrılıkları olduğuna dikkat çekiliyor.
Kurduğu internet start-up girişimiyle milyoner olan Bennett ulusalcı-muhafazakar siyaseti temsil ediyor, partisi de Yahudi yerleşimcilere yakın olarak biliniyor.
Koalisyon ortakları sol görüşlü Meretz, İşçi Partisi ve Arap Raam partisi ise bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasından yana ve İsrail’in son yıllarda izlediği kitlesel yerleşim politikasına karşı çıkıyor.
Farklı siyasi düşüncelere sahip bu 8 partinin tek ortak düşüncesi yolsuzluk suçlamaları yüzünden yargılanan Netehyahu’nun koltuğu bırakması.
İSRAİLLİLER SOKAĞA DÖKÜLDÜ
İsrail’de 12 yıldır iktidarda bulunan ve bu süre zarfında başbakanlık koltuğunda oturan Binyamin Netanyahu iktidarının son bulması sonrası binlerce kişi meydanlarda sevinç gösterileri için toplandı.
Tel Aviv’de ünlü Rabin Meydanı’nda toplanan on binlerce kişi ellerinde İsrail bayraklarıyla, Netanyahu aleyhine sloganlar attı. Birçok kişinin “Bu ülke bizim, Netanyahu gitti”, “Netanyahu hapse” sloganları attığı görülürken, kalabalığın arasında Netanyahu’nun fotoğrafının asılı olduğu”suç bakanı” yazılı pankartlar da dikkati çekti.
Sevinç gösterileri gecenin ilerleyen saatlerine kadar devam etti.
İSRAİL’İN YENİ BAŞBAKANI NAFTALİ BENNETT KİMDİR?
İsrail ordusunda eski bir komando olan Bennett, Netanyahu’dan daha ‘aşırı sağcı’ ve hatta ‘ultra-nasyonalist’ bir siyasetçi olarak nitelendiriliyor.
Sıfırdan kurduğu teknoloji firmasıyla dolar milyoneri haline gelen İsrailli siyasetçi, kariyeri boyunca aşırı sağcı seçmene hitap etti.
İşgal altındaki Filistin toprağı olan Batı Şeria’nın bazı bölümlerinin İsrail’e ilhak edilmesi gerektiğini savunan Bennett, geçmişteki Netanyahu hükümetlerinde Ekonomi ve Milli Eğitim bakanlıkları da dahil birçok pozisyonda yer aldı.
İsrail’in geçen ay Gazze’ye düzenlediği ve 254 Filistinlinin hayatını kaybettiği saldırıların Hamas’la varılan ateşkes neticesinde son bulmasının ardından Bennett, Netanyahu’nun rakibi olan ana muhalefetteki Gelecek Var Paritisi lideri Yair Lapid’le koalisyon kurmak için anlaştı.
Meclis’te 7 milletvekili ile temsil edilen sağcı Yamina (Sağa Doğru) partisin lideri olan Bennett, bu anlaşmaya göre ilk iki yıl başbakanlık görevini yürütecek. Daha sonra ise son iki yıl için bu görevi Lapid’e devredecek.
Anne ve babası ABD doğumlu olan Bennett, 2012 yılında Yahudi Evi partisinin liderliğine seçildi.
Batı Şeria’nın ‘işgal altında olmadığını’ savunan Bennett, 2018 yılında Yahudi Evi partisinin adını Yamina olarak değiştirmiş ve Netanyahu liderliğindeki koalisyonda yer almıştı.
İsrail’de 23 Mart’ta yapılan genel seçimlerde Bennett’in partisi Yamina 7 milletvekli çıkarmıştı.
Recep Tayyip Erdoğan ‘Kabil teklifi’ ile NATO’da prestij peşinde